„Literatura pozwala lepiej poznać i zrozumieć minione wieki”. Rozważ słuszność tego stwierdzenia

 w rozprawce. Zilustruj swoje argumenty przykładami literackimi.

           Czytanie książek nie jest obecnie zajęciem atrakcyjnym, szczególnie dla ludzi młodych, którzy szukają rozrywki poza światem literatury. Zapominają oni jednak o tym, że to właśnie teksty literackie kształtują wrażliwość, wzbogacają słownictwo, pomagają zdobywać wiedzę o świecie. Dzięki nim można swobodnie wybiegać w przyszłość lub powracać do przeszłości. Właśnie ta ostatnia właściwość literatury jest dla mnie niezwykle cenna, bo dzięki niej lepiej poznaję i rozumiem minione wieki.

            Wiedzę o wydarzeniach i procesach historycznych zdobywa się najczęściej z podręczników szkolnych. Jest ona jednak w pewnym stopniu ograniczona, bo podręczniki nie przekazują szczegółów z codziennego życia zwykłych ludzi, nie przedstawiają też wyborów, których musieli dokonywać pod wpływem różnych okoliczności dziejowych. A właśnie takie wiadomości są potrzebne, aby naprawdę pojąć, w jakim stopniu na współczesny świat wpłynęły zachowania i decyzje naszych przodków i jakie dziedzictwo kulturowe przekazali nam w spadku.

           Dzięki utworom literackim zdobywamy interesujące informacje o dawnych obyczajach i systemach wartości. Wystarczy przeczytać „Krzyżaków” Henryka Sienkiewicza, aby poznać zasady postępowania obowiązujące średniowiecznego rycerza i wartości, dla których gotów był poświęcić swoje życie.

           Dzisiaj różne pojęcia, np. honor czy słowo rycerskie nie mają już takiej rangi jak w świecie bohaterów Henryka Sienkiewicza. Dla nich utrata honoru czy złamanie obietnicy były czymś haniebnym. Jurand, stojąc pod murami Szczytna, musiał wybierać między utratą czci i sławy a miłością do córki. Najgorsza była dla niego niemożność podjęcia otwartej walki z Krzyżakami i konieczność zgodzenia się na upokorzenie, a co za tym idzie – hańbę. Z kolei konieczność obrony honoru Juranda skłoniła Zbyszka do podjęcia walki z Rotgierem. Pragnąc udowodnić krzyżackiemu rycerzowi kłamstwo, przyjął wyzwanie na sąd Boży i odniósł zwycięstwo.

             Powieść Henryka Sienkiewicza umożliwia również poznanie obowiązujących w średniowieczu praw i panujących obyczajów. W podręczniku historii nie pisze się o zwyczaju pozwalającym na ocalenie skazanego na śmierć mężczyzny przez narzucenie mu na głowę białej chusty. Właśnie w ten sposób Danusia ratuje życie Zbyszkowi, który miał je utracić za nierozważną napaść na posła krzyżackiego.

            Gdy dziś posługujemy się wyrażeniem „zachować się po rycersku”, często nie wiemy nawet, skąd ono się wywodzi i do jakich czynności się odnosi. Wystarczy jednak przeczytać, jak Zbyszko zachowuje się wobec Danusi, kiedy uznaje ją za damę swojego serca, czy jak postępuje z pokonanymi przeciwnikami.

         „Krzyżacy” jednakże nie tylko poszerzają naszą wiedzę o świecie średniowiecznych rycerzy. Dzięki tej lekturze możemy również zrozumieć decyzje, które miały wpływ na procesy historyczne. Obserwując w powieści okrucieństwo Krzyżaków i prowadzoną przez nich politykę, lepiej pojmujemy determinację ludzi, którzy postanowili przeciwstawić się im na otwartym polu. Utwór kończy się przecież opisem bitwy pod Grunwaldem, która zahamowała proces ekspansji Krzyżaków na ziemie polskie.

          Walkę o wolność ojczyzny ukazują także „Kamienie na szaniec” Aleksandra Kamińskiego. Książka ta umożliwia poznanie okupacyjnej rzeczywistości po zajęciu Warszawy przez Niemców w 1939 r. Utwór ten jest szczególnie ważny dla młodych czytelników, bo ukazuje losy ich rówieśników w okrutnym wojennym czasie. Widzimy, w jakich warunkach Alek, Zośka i Rudy zdobywają wykształcenie, ucząc się potajemnie w prywatnych mieszkaniach, za co groziły im represje ze strony wroga. Dowiadujemy się również wiele o takich realiach życia w czasie okupacji, jak stosowanie różnych form oporu wobec wroga (od akcji małego sabotażu po wystąpienia militarne na większą skalę) czy codzienne zdobywanie pieniędzy na utrzymanie. Pozwala to odbiorcy lepiej zrozumieć wybory i decyzje młodych ludzi, którzy uważają wolność ojczyzny za największą wartość. Godne podziwu jest zachowanie przyjaciół Rudego, gdy postanawiają ratować uwięzionego przyjaciela, narażając własne życie. Przeszłość przemawia do nas z tej książki właśnie takimi wartościami, jak: przyjaźń, lojalność, odwaga i wierność.

             Można poznać minione wieki dzięki źródłom historycznym, podręcznikom czy opracowaniom naukowym. Ale o ileż ciekawsze, pobudzające naszą wyobraźnię są teksty literackie. Okazuje się bowiem, że dzięki nim stajemy się świadkami odległych wydarzeń, poznajemy godne podziwu postacie, lepiej rozumiemy postępowanie człowieka w trudnych sytuacjach.

              Jest jeszcze wiele utworów potwierdzających tezę, że literatura pozwala lepiej poznać i zrozumieć przeszłość. Najlepiej przekonać się o tym, sięgając po kolejną interesującą książkę.

 

Czy zgadzasz się ze stwierdzeniem, że marzenia mają sprawczą moc? Napisz rozprawkę, w której uzasadnisz swoje stanowisko. Argumenty zilustruj przykładami z literatury.

Prezentuję prace uczniowskie. Nie są one doskonałe, ale mogą Wam pomóc w napisaniu własnych rozprawek.

                   Według mnie marzenia mają sprawczą moc. W tej pracy postaram się obronić słuszność postawionej tezy.

                  Po pierwsze, jeśli w coś głęboko wierzymy i bardzo chcemy, by to się stało, los sam doprowadzi nas do upragnionej rzeczy lub zdarzenia. Przykładem ilustrującym to zdarzenie jest historia miłości Wacława i Klary z komedii „Zemsta” Aleksandra Fredry. Para od początku akcji chce wziąć ślub, lecz jest to niemożliwe ze względu na relacje pomiędzy ich rodzinami. Krewni Wacława i Klary tak bardzo starają się zrobić sobie nawzajem na złość, że nieumyślnie doprowadzają do ślubu pary, co kończyich długą sprzeczkę.

              Po drugie, istnieje bardzo duże prawdopodobieństwo spełnienia naszych marzeń, gdy podejmujemy działania ku ich realizacji. Nie inaczej jest w książce Aleksandra Kamińskiego „Kamienie na szaniec”, w której główni bohaterowie – Rudy, Alek i Zośka marzą o wolnej i niepodległej Polsce oraz biorą czynny udział w walce o ojczyznę.

             Kolejnym argumentem, potwierdzającym słuszność postawionej tezy, jest postać Oskara z lektury Erica-Emmanuela Schimitta „Oskar i pani Róża” Dziesięciolatek chory na nowotwór chciałby dożyć starości, jednak choroba mu to uniemożliwia. Pani Róża, chcąc pomóc chłopcu w osiągnięciu marzeń, wymyśla, że każdy dzień to dziesięć lat życia Oskara. Chłopak zatem zamiast dwunastu dni dożywa stu dwudziestu lat i uważa swoje marzenie za spełnione. W tym przykładzie nie liczy się zatem faktyczne osiągnięcie zamierzonego celu, lecz przeświadczenie o jego wykonaniu.

               Podsumowując, marzenia mają sprawczą moc i niekiedy są one na wyciągnięcie ręki. Trzeba tylko w nie wierzyć lub starać się, aby się spełniły.

 Przykład 2. Z kolei w drugiej pracy mamy do czynienia z innym zabiegiem kompozycyjnym. Autor omawia treść lektur i na tej podstawie formułuje argumenty potwierdzające postawioną tezę.   Argumentacja została więc w funkcjonalny sposób połączona z krótkim przedstawieniem dziejów bohaterów. Przywołane zostały trzy postaci literackie: Ania Shirley, Harry Potter i Bilbo Baggins.

                 Marzenia, myślę, że każdy człowiek je ma. Odzwierciedlają one nasze pragnienia, potrzeby. Coś, co chcielibyśmy, aby się spełniło. Brak marzeń oznaczałby u ludzi brak ambicji, bo przecież do czego dążyć, jeśli niczego się nie pragnie. Uważam, że jeśli człowiek czegoś naprawdę chce, to robi wszystko, aby to osiągnąć. Dlatego w swojej pracy przedstawię, dlaczego sądzę, że marzenia mają magiczną i sprawczą moc.

               Ania Shirley, bohaterka książki „Ania z Zielonego wzgórza”, napisanej przez Lucy Maud Montgomery, od małego dziecka była sierotą. Bywała u wielu rodzin zastępczych i gościła w wielu domach, jednak nie na długo. Wszędzie była traktowana jedynie jako „pomagierka”, gdyż bez przerwy musiała opiekować się dziećmi lub sprzątać czy gotować. Po jakimś czasie gospodynie odsyłały Anię ze względu na jej trudny charakter. Dziewczynka dzień w dzień wyobrażała sobie rodzinę, u której zamieszka na stałe. Marzyła o miejscu, gdzie naprawdę ją pokochają i będą traktować jak własną córkę. W końcu trafiła do Maryli i Mateusza, samotnych starszych ludzi, którzy przyjęli ją z otwartymi ramionami i „ujarzmili” jej wybuchowy temperament.

                 Drugim bohaterem, którego życie zmieniła magia marzeń, jest Harry Potter z powieści „Harry Potter i Kamień Filozoficzny” autorstwa J. K. Rowling. Po śmierci rodziców zamieszkał z wujkiem i ciotką, którzy wyraźnie nie przepadali za nim. Nosił ubrania po kuzynie, mieszkał w komórce pod schodami, nigdy nic nie dostawał. Cała rodzina robiła wszystko, aby uprzykrzyć mu życie. Marzył o tym, aby uciec z tego miejsca, lub żeby zdarzył się cud, który zmieniłby jego nudne i szare życie. Tak też się stało, gdy dostał list ze szkoły magii.

                      Ostatnim bohaterem, o którym nie mogę nie wspomnieć jest Bilbo Baggins, główny bohater książki „Hobbit” napisanej przez J. R. R. Tolkiena. Namówiony przez Gandalfa na ryzykowną wyprawę marzył o powrocie do swojego przytulnego domu. Nie mógł jednak zostawić przyjaciół, dlatego towarzyszył im do samego końca. Najbardziej na świecie pragnął przeżyć i zasiąść ponownie w swoim ulubionym fotelu, toteż robił wszystko, aby wyprawa zakończyła się powodzeniem. Na szczęście dzięki jego sprytowi i odrobinie magii udało się mu i powrócił szczęśliwie do wioski.

           Mam nadzieję, że powyższe argumenty pozwoliły odzwierciedlić moją opinię na temat mocy, jaką mają marzenia. Jestem pewna, że gdyby nie one, większość rzeczy w naszym życiu by się nie udała.